Bezlere Veda Ederken

Tuvalet eğitimi çocuğun gelişimdeki ve bağımsızlaşma yolundaki en önemli adımlardan biridir. Çünkü artık çocuk bedeni ile ilgili kontrolü ele almak üzeredir. Bu dönem hem kişilik gelişimi, hem de anne/çocuk ilişkisi açısından kritik bir dönemdir.

Tuvalet eğitiminin genellikle 24-36 ay döneminde verilmesi tavsiye edilir. Bu konuda kimin ne dediğinden çok, aslolan annenin gözlemi ve çocuğunun hazır oluşunu değerlendirmesidir. Kimi çocuk çok erken bir dönemde bu eğitime hazır olduğunun sinyallerini verirken, kimi çocuk da hazır olsa dahi tuvalet eğitimine başlamak istemeyebilir ya da akranlarına göre daha geç bir dönemde bezi bırakmaya hazır hale gelebilir. Anne ya da çocuğun bakımıyla ilgilenen kişinin bu işaretlere karşı uyanık olması ve çocuğu anlamaya çalışması, tuvalet eğitimi sürecinin daha kolay, hızlı ve sağlıklı bir şekilde atlatılmasına imkan sağlayacaktır. Aksi takdirde, çocuğun hazır olmadığı /istemediği bir dönemde yapılacak bir girişim, başarısızlıkla sonuçlanabileceği gibi, ilişkileri de zedeleyebilir. O nedenle; "Akranları çoktan tuvalet eğitimini tamamladı, benimki hala bezle geziyor" düşüncesinden sıyrılıp, çocuğunuzun tek ve biricik olduğunu hatırlamakta fayda var. Sizin çocuğunuzun da farklı üstün yönleri var, unutmayın.

Tuvalet eğitimine hazır mı?

Çocuğunuzun bezi 2-3 saat ya da daha uzun bir süre kuru kalıyor, sabahları temiz kalkıyor, bezi kirliyken rahatsızlık duyuyor, bezini kirlettiğinde ya da kirletirken söylüyorsa tuvalet eğitimine hazır olduğunu düşünebilirsiniz.

Başlamadan

Kitapçılarda Tuvalet eğitimi ve bezi bırakma ile ilgili çocuklara yönelik bol resimli pek çok kitap bulabilirsiniz. Öncelikle bu kitaplardan edinip miniğinizle birlikte okumanızı ve kitap hakkında konuşmanızı tavsiye ederim. Böylelikle fiziksel olgunluğa erişmiş olduğunu düşündüğünüz çocuğunuz, zihinsel olarak da tuvalet eğitimi fikrine ısınmaya başlayacaktır. Bu da eğitim sürecini oldukça kolaylaştıracaktır.
Tuvalete giderken çocuğunuzu yanınızda götürebilir ya da kapıyı açık bırakabilirsiniz. Çocuklar anne/babalarını model almayı severler.
Birlikte kendi seçeceği bir lazımlık ve adaptör alın. Bazı çocuklar lazımlık kullanmayı tercih ederken, bazılarına ise yetişkinlerin tuvaletini kullanma fikri cazip gelebilir.

Banyonuzu düzenleyin

Lazımlığını kolaylıkla ulaşabileceği bir yere koyun.
Klozete oturmayı tercih ederse, rahatça çıkıp inebileceği, oturduğunda ayaklarının üzerine bastığı bir basamak koymayı ihmal etmeyin. Klozette otururken ayaklarının basması, kendini rahat ve güvende hissetmesine yardımcı olacaktır. Adaptör hareket ediyor ise sabitlemeyi unutmayın.
Banyoda ona ait bir köşe (el havlusu, kitapları, vb. ) hazırlayabilirsiniz.

Başlarken

"Bu günden itibaren artık bez bağlamayacağız. Artık çişini/kakanı kitaptaki çocuk ve bizler gibi tuvalete ya da lazımlığına yapabilirsin. " diyerek bezini çıkartın.

• Seçme hakkı tanındığında sürece uyumu sağlamaya daha istekli olacaktır. Başlarda her ikisini de kullanmak isterse itiraz etmeyin.
• Sık sık sıvı tüketmesini sağlayın ve 30-45dk da bir tuvalete oturtun ya da "Tuvalete gidelim mi?" diye sorun.
• Başlarda sadece oturmasının bile sizi ne kadar memnun ettiğini gösterin.
• Çocuğunuz tuvalette otururken O na kitap okuyabilir, onunla sohbet edebilirsiniz. Böylelikle hem endişesinin azalmasına yardımcı olur, hem de daha uzun süre oturmasını sağlarsınız.
• Çiş/kakasını yaparsa; ne kadar mutlu olduğunuzu ve gurur duyduğunuzu belirtin. Anneanne/dede/babaanne,vb. yakınlarınızla çocuğunuzun duyabileceği şekilde coşkuyla paylaşın.
• Altına kaçırsa bile mutlaka tuvalete oturtun ve bir süre oturmasını sağlayın ki, oraya yapması gerektiği fikrine alışsın.
   

Genellikle 3. günden sonra çocuklar tuvalet ihtiyaçlarını belirtmeye, 1 hafta içinde de yeni düzene alışmaya başlarlar. Bu zamandan sonra artık ihtiyacı olup olmadığını sormamak, kendisinin belirtmesini beklemek daha doğru olur.
Ancak size göre makul bir süre geçmiş olmasına rağmen, halen bir ilerleme kaydedemediğinizi düşünüyorsanız (sıklıkla altına kaçırıyor, tuvalet ihtiyacını söylemiyor, lazımlığa oturup dakikalarca beklese de yapmıyor, kalkınca altına yapıyor, vb. durumlar yaşıyorsanız), ya çocuğunuz fiziksel / duygusal olarak hazır değildir ya da bir inatlaşma söz konusudur. Böyle bir durumda; "Bezini tekrar bağlamamızı ister misin? Altında bezin olsa da istediğin zaman yine çişini/kakanı lazımlığına yapabilirsin. İstediğin zaman söylersin bezini çıkartırız" gibi bir yaklaşım izleyebilirsiniz.

Tuvalet eğitimi tamamlandığında

Yatmadan ya da dışarıya çıkmadan önce " Çişin/kakan var mı kontrol edelim ki, dışarıda sıkıntı yaşamayalım. İhtiyacın olduğunda hemen tuvalet bulamayabiliriz. Gece çişin gelirse uyanmak zorunda kalırsın." gibi ifadelerle miniğinizi tuvalet ziyareti yapmaya ikna ederek, kazaları en aza indirebilirsiniz.

Tuvalete gitme-lazımlığa oturma, bir süre sonra oyuna, kaçışa (istemediği şeyleri yapmamak için tuvalete gitme bahanesini kullanmaya) dönüşebilir. Örneğin tam yemeğe oturmak üzereyken ya da uzun bir araba yolculuğunda "Kakam geldi " deyip, dakikalarca tuvaletten çıkmayabilir. Alışkanlık kazanana kadar toleranslı olmak gerekir. Ancak bu süreç çok uzarsa, "Gerçekten ihtiyacın var mı, yoksa yine şaka mı yapıyorsun?" gibi bir ılımlı yaklaşımla yutmadığınızı belirtebilirsiniz.

Bu süreçte sabırlı olmak ve miniğin isteklerine uyum sağlamaya çalışmak önemlidir. İnatlaşmalardan kaçınmaya özen göstermek, bedeninin kontrolünün O nda olduğunu unutmamak ve buna saygı duyduğumuzu, müdahale etmediğimizi hissettirmek bu dönemi hasarsız atlatabilmek açısından gereklidir. Aksi takdirde kabızlık ya da gözünüzün içine bakarak altına yapma gibi sorunlarla karşılaşabilirsiniz.