Çocuğum Büyüyor
Hiç bir şey ebeveynleri ve aileleri çocuklarının sağlığından daha fazla ilgilendirmez. Birçok çocuk sağlıklı doğar, normal şekilde büyür ve sağlıklı yetişkinler haline gelir. Ama bunu gerçekleştirebilmek için sağlık muayenelerinin, büyüme ve gelişme ölçümlerinin düzenli yapılması gerekmektedir. Çocuğun her yaş için besin gereksinimi ve yiyeceklere olan ilgisi farklıdır.
Beslenme ve öğrenme
Yeterli ve dengeli beslenmiş bir çocuk öğrenmek için hazır demektir. Sağlıklı ve zinde olan çocuklar, öğrenme yeteneği, dayanıklılık ve kendilerine güven konusunda da yeterlidirler. Düzenli yapılan fiziksel aktivite ile beraber yeterli ve dengeli beslenme çocukların sağlıklı kalmasına yardımcı olur..
Sabah kahvaltısı
Çocukların kahvaltıya önemli derecede gereksinimi vardır. Sürekli olarak öğün atlama, çocuğun okul performansı ve başarısı üzerinde negatif etkiler gösterir. Sabah yapılan kahvaltı çocuğun öğrenmesinde daha başarılı olmasını sağlar. Öğrenmek için çocukların enerjiye gereksinimleri olduğu hiçbir zaman unutulmamalıdır. Yapılan çalışmalar kahvaltı yapan çocukların daha başarılı oldukları, daha geç yorgunluk hissettiklerini belirtmiştir. En önemlisi kahvaltı yapan çocuklarda ileri dönemde şişmanlık görülme oranı daha azdır.
Hareket
İyi beslenme, sağlıklı yaşamın bir parçasıdır. Çocuklar fiziksel yönden aktif olmalıdırlar. Günümüzde çocuklar, boş zamanlarda oyun oynamak yerine TV seyretmeyi daha çok tercih etmektedirler. Gerçekte, birçok çocuk 5000 saatini TV izleme ile geçirmektedir. Sağlık uzmanlarına göre, çok TV izleyen çocuklarda fiziksel aktivite düşük ve yaratıcılık olayı da yok denecek kadar azdır. Bu nedenle, uzmanlar TV için harcanan zamanın kısıtlanması ve bunun günde 1 veya 2 saatten fazla olmaması gerektiğini önermektedirler. Fiziksel aktiviteyi ailenizin alışılagelmiş bir davranış ve eğlence haline getirin.
Okul öncesi dönem 1-5 yaş
Erken çocukluk ve oyun dönemimde çocuklar çevrelerinden çok etkilenirler.Bu dönem çocuğun besine karşı pozitif alışkanlık geliştirmesi ve olumlu alışkanlıklar kazanması açısından önemli bir zaman dilimidir. Oyun çağı çocukların ve okul öncesi dönemdekilerin büyüme hızı bebeklere oranla daha düşük olmasına karşın oyun aktiviteleri ve büyüme için ihtiyaçları olan enerjiyi tam almalıdırlar.Küçük çocuklar için sağlıklı beslenme şişmanlık, kalp, kanser ve diğer kronik hastalık risklerini azaltmada yardımcı olur.Küçük çocuklar için özel besinlerden ziyade kalsiyum, protein a vitamini ve demir gereksinimi ihtiyacı artar. Her besin için çocukların farklı seçeneği var aslında. Sütü reddeden çocuğunuza peynir veya yoğurt verebilirsiniz.Çocuğunuza ancak rehberlik yapabilir ve örnek olabilirsiniz ancak onun zorla yemesini sağlayamazsınız ve bunu da yapmamalısınız. Oyun çağındaki çocukların ve okula yeni başlayanların porsiyonları yetişkin porsiyonunun 1/ 3 ü kadar olmalıdır. Bazı yayınlar ise her yaş için 1 yemek kaşığını ölçü olarak öneriri yani 4 yaşındaki çocuk için 4 yemek kaşığı sebze veya 5 yaş için 5 yemek kaşığı sebze 1 öğün için yeterlidir.Çocuklara daha fazlasını vermek yerine normal miktarda verip kendisinin istemesini tercih etmek daha doğrudur.Eğer yemekle oynamaya başlarsa mutlaka yemeği sonlandırın daha fazla yemesi için zorlamayın. Çocuğunuzu temiz tabak kulübüne üye yapmaya çalışmayın veya arkandan ağlar hikayesini anlatmayın bu davranış ilerde yemekten nefret etmesine farklı yeme bozukluları oluşmasına neden olabilir.5-6 yaşta günden güne iştah farklılıkları normaldir bunu hemen sorun haline getirmeyin
Besinler çocuğun hayatında her yaşta önemlidir. Çevreden gördükleri her türlü değişikliği yapmayı kendilerine hedef edinirler. Sizin veya bakıcılarınızın yemek seçimleri minik bedenlerin fiziksel gelişimi için önemlidir. Bu minik bedenlerin yaşı kaç olursa olsun sizinle aynı besin öğelerine ihtiyaç duyarlar yalnızca miktarlar sizinkilerden farklıdır.
1- 2 yaşındaki çocuklara az yağlı süt yerine normal yağlı süt tavsiye edilmektedir. Çünkü hızlı bir büyümenin gerçekleştiği bu dönemde bu yağ enerji kaynağı olarak kullanılır. Ayrıca normal sütteki kolesterol çocuğun beyin gelişimine de katkıda bulunur.
Okul Çocukları 6-12 Yaş
Okul çağındaki çocuklar hayatlarının bundan sonraki dönemlerinde devam ettirecekleri birçok alışkanlığı bu dönemde kazanırlar. Sağlıkları, yeterli ve dengeli beslenmeleri ve fiziksel aktivite yapma durumları bu dönemde daha önemli hale gelir.
Bu yaşlarda çocuklar çevrelerindeki olayları anlamaya ve yorumlamaya başlarlar. Daha fazla büyüdüklerini hissetmek ve hissettirmek için de kendi tercihlerini yapma konusunda mücadele verirler. Artık okul başlamıştır. Evden uzakta oldukları içinde başka kişiler onların besin seçimlerini etkilerler. Yapılan bir çalışmaya göre okul çocuklar için öğretmenleri ve okul arkadaşları anne ve babalarından daha önde gelen birer bilgi kaynağıdır. Tabi günümüz teknolojisinde televizyonun yeri de unutulmamalıdır.
6- 12 yaş arası çocuklar yılda ortalama 5 cm kadar büyürler. Bu da yılda yaklaşık 2,5 kg kadar bir vücut ağırlığında artışa eşittir. Bu nedenle vücut ağırlığındaki artış dengede tutulmalı ve aşırı kilo alımı engellenmelidir.
Süt, peynir ve yoğurt çocukların güçlü kemiklere, dişlere ve kaslara sahip olmak için gerekli olan protein, kalsiyum ve D vitaminini sağlar.
Et, tavuk, balık, yumurta, fasulye, fındık ve tahıl ürünleri güçlü kaslar için gerekli olan protein, demir, B vitaminleri ve bazı mineralleri sağlar.
Ekmek ve tahıl grubu B vitamini, demir, mineral ve posa içerir. Bunlar ayrıca iyi birer kompleks karbonhidrat kaynağı olup çocukların aktiviteleri için gerekli enerjiyi sağlar.
Sebzeler A vitamini (beta karoten), C vitamini, kompleks karbonhidratlar ve posa içerir. Ayrıca belirli miktarlarda B vitaminleri, potasyum, kalsiyum ve demir mineralleri içerir.
Meyveler, çocukların cildi, göz ve diş eti sağlığı için gereken A (beta karoten) ve C vitaminini, potasyum ve diğer mineralleri içerir.
Adolesan (ergenlik) Dönemi
Yağlı ve kalori değeri yüksek besinlerin kolayca bulunabilir olması, teknolojinin artması ile bilgisayar başında geçirilen yoğun saatler çocuk ve ergenlik döneminde vücut ağırlığındaki artışın en önemli nedenleri olmuştur. Bu şekilde aşırı yağlı ve kalorili besin tüketimi yeterli ve dengeli beslenmeyi geri plana itmektedir. Bu dönemlerde karşılaşılan şişmanlığın diğer nedenleri ise hormonal durumda bir anormallik, kalıtım veya psikolojik nedenler olabilir.
Ergenlik döneminde alınan fazla kilolar vücuttaki yağ hücresinin sayısının artmasına sebep olacağından yetişkinlik dönemi için tehlikelidir. Özellikle kız çocuklarında bu dönemde vücut şekli çok önemli hale gelir, kendilerini diğer arkadaşları veya medyada örnek gösterilen kişilerle kıyaslayabilirler. Bunun sonucunda da bilinçsiz diyetler yapıp vücutlarında kalıcı hasarlara yol açabilirler. Günümüzde diyet yaşı gittikçe düşüyor ergenlik döneminde çocuğunuzun bu tür kilo verme isteklerini ciddiye alın ve yanlış bir program yapmasına engel olun ve bir uzmandan yardım almaya çalışın
Gençlerin ne kadar büyüyebilecekleri anne ve babalarından aldığı genler kadar beslenmeleri ile de ilgilidir. Yapılan çalışmalara göre kısa ve şişman olan anne ve babaların çocukları da kilolu ve kısa olmaya daha eğilimlidirler.
Her yaşta fiziksel aktivitenin sağladığı yararlar önemlidir. fiziksel aktiviteye önem vermeyen saatlerce bilgisayar veya televizyon başında oturan çocukların ve gençlerin obeziteye daha yatkın oldukları bilinmektedir. Çünkü bu oturma süresince yiyecek tüketimlerinde de artış olmaktadır. Çocuklara ve gençlere uygun fiziksel aktivite alışkanlığının kazandırılması ve bu davranışını alışkanlık haline getirmesini sağlamak önemlidir
Çocuklar için beslenme stratejileri
Çocuklar için en iyisi düzenli bir beslenme programı içinde beslenmeleridir. Yemekler düzenli olmadığında çocuklar gün boyunca daha fazla abur cubur tüketirler ve bu nedenle de yemek zamanında aç olmazlar. Bu nedenle yemekleri düzeni bir şekilde yeme alışkanlığı kazandırmak iyi olacaktır.
Çocuklarınızı yemekle ödüllendirmek yerine sevgi ve ilgiyle ödüllendirin ve yemeği ceza olarak da kullanmayın
Yemek zamanı iyi bir aile zamanı olabilir. Çünkü çocuklara besleyici besinleri yemelerini söylemekle bunu göstermek çok daha farklı etki yaratmaktadır. Hem de bu onlara sosyal davranış için olumlu bir model oluşturur.
Çocuklara neyi, ne kadar yiyeceklerine karar verme konusunda şans tanıyın.
Çocukların öğünleri planlaması ve yemekleri hazırlaması için fırsat verin.
Çocukların favori yemeklerine sebzeler ekleyebilirsiniz.
Çorbalara sebze veya fasulye ekleyerek zenginleştirebilirsiniz.
Çiğ sebzeleri de yemeleri için alıştırabilirsiniz.
Çocuklar sebzelerin parlak renkli ve kıtır kıtır oluşunu severler.
Sebzeler ve meyvelerle ilgili boyama kitapları bulabilirsiniz
Çocuklarınıza neyi, ne kadar yiyeceklerine karar verme konusunda şans tanıyın. Genelde oyun çağı ve okul çağı çocuklar sizin yediklerinizin 1/4 ü 1/3 ü kadar yemek yiyebilirler. Ayrıca tabağına yemeği servis ederken az miktarda yemek koyup yeniden istemelerini sağlayın.
Çocuklar eğer yemekle oynamaya başlamışsa bu onların doydukları anlamına gelir. Bu nedenle çocuğunuzun masadan uzaklaşmasını sağlayabilir veya tabağını alabilirsiniz. Tabağındaki her şeyi bitirmesi için baskıcı davranmayın, çünkü böle davranmanız ileri yaşlarında o besinden hoşlanmamasına veya kilolu olmasına neden olabilir.
Aktivite çocuğun iştahını arttırır. Yemeklerden önce biraz aktivite yapmasını sağlamanız veya onunla oynamanız çocuğunuzun acıkmasına ve daha mutlu bir şekilde yemek yemesini sağlayacaktır.
Çocukların öğünleri planlaması ve yemekleri hazırlaması için fırsat verin. Onun yemek yemesini zevkli hale getirmek ve besinleri sevdirmek için besinleri onları neşelendirecek şekilde servis etmeye çalışın.
Onları zorlamadan yeni besinler denemeye teşvik edin.
Bu dönemde çocuklar ve gençler psikolojik olarak dalgalanmalar yaşadıkları için eğer çocuğunuzun vücut ağırlığı ile ilgili bir sıkıntısı varsa ona yaklaşımınızda dikkatli olmalı ve onu kırıcı şekilde bunu dile getirmemelisiniz uzmandan yardım almayı deneyin
Eğer içinde bulunduğu şartlardan dolayı dışarıda yemek tüketimleri genelde yağlı ve kalorili oluyorsa evde hazırladığınız besinler besin değeri yüksek ve az yağlı olacak şekilde hazırlanabilir.
Kaynak: Dilara Koçak.com
Yayınlanması için gönderdiğiniz yazılar [Yazar]