Evlat Edinmenin Çocukla Paylaşılması

Evlat Edinmenin Çocukla Paylaşılması

Bir çocuğu korumak, bakmak, sevmek, kabul etmek önemli olan; doğurmak değil.
Evlat Edinmenin Çocukla Paylaşılması
Bir çocuğu koruyan, onun bakımını üstlenen, seven ve kabul eden insanlar da anne-baba oluyor. Bir çocuğu karnında değil yüreğinde büyütenler de annedir.

Tülay Özer

Tülay Özer

Evlat edinmiş aileler çocuklarına kendisinin evlat edinildiğini ne zaman ve nasıl söyleyecekleri konusunda endişelidirler. Ayrıca evlat edinilmiş çocuklarda görülebilecek özel problemlerin olup olmadığını bilmek isterler.

Çocukların evlat edinilme ile ilgili anlayışları yasa ve deneyimlerine göre süreç içinde değişerek gelişir. Çocuğunuzun olayı tam olarak muhakeme edebilmesi ergenlik döneminde olacaktır. Ancak evlat edinme gerçeğini konuşmak için bu yaş beklenmemeli, onun anlayabileceği uygun cümlelerle en erken dönemde konuşmaya başlanmalıdır. Çocuklar evlatlık olduklarını evlat edinen ailelerinden öğrenmelidirler. Bu evlat edinilmenin olumsuz bir şey olmadığı ve çocuğun anne-babasına güvenebileceği mesajının verilmesinde yardımcı olur. Eğer çocuk evlat edinildiğini kasten veya kazara anne-babasından başka birinden öğrenirse, çocukta evlat edinmiş olan anne-babaya karşı öfke ve güvensizlik duyguları gelişebilir ve evlatlık olma kötü ve bir sır olarak saklandığı için utanç verici olabilir. Unutulmamalıdır ki güven ailenin temelidir.

Örneğin; 2 yaşa doğru "evlat edinme" lafı kullanılabilir. 3-6 yaş arasında çocuklar bebekliklerini dinlemeyi severler. ‘ Geceleri ağlar mıydım, doktordan korkar mıydım, kaç yaşında konuştum ’ gibi… Bu sorular aileye nasıl geldiğini anlatmak için uygun anlar yaratabilir. Sormasa bile teşvik edilebilir. ‘ Ben nasıl dünyaya geldim? ’ Ona genel olarak doğumun nasıl  olduğunu ve aileye nasıl katıldığını anlatin. ‘ Başka bir erkek ve kadın seni yaptı, başka bir kadının karnında büyüdün ve diğer çocuklar gibi doğdun. Onlar seni doğuran anne baba, ama onlar küçük bir bebeğe bakacak durumda degillerdi, sen bizim evladımız oldun. ’  Okul öncesi çocukların evlat edinme hikayesine verdikleri tepki ebeveynin bu durumu nasıl algıladığı ve nasıl  baş ettiğiyle doğrudan ilişkilidir. Diğer çocuklar doğum hikayelerini dinlerken nasıl heyecan gösteriyorlarsa evlat edinilen çocuk da aynı heyecanı gösterebilir. Çocuğun kendisini ailenin ne kadar önemli bir parçası olduğunu hissettirmek için nasıl haber aldıklarını, nasıl bir hikayeyle ona ulaşıldığını, nasıl aileyi bir araya toplayıp bunu kutladıklarından bahsedilebilir. Güven ilişkisi oturdukça, çocuklar için kendi evlat edinme hikayeleri anlamlı gelmeye başlar ve kendileri bu hikayeyi sahiplenirler.

Okul öncesi çocuk, nasıl evlat edinildiği ve eve geliş öyküsünü dinlemekten zevk alırken; daha büyük çocuklar biyolojik annesinin kendisinden evlat edinilmesi için vazgeçtiği gerçeğinin farkına varır, bunun nedenini merak eder.

Bu yaşlarda olası sorular;

Evlat edinmek ne demek?

‘ Evlat edinmek demek, doğurmasalar bile o bebeğin anne babası olmak demek. O bebeği yani seni korumayı, sevmeyi, onunla yasamayı çok istemek demek. ’

Niye beni evlat edindiniz?

‘ Çünkü bir bebeğimiz olsun istedik, fakat olmadı, biz de doğurmasak bile sevgimizi verebileceğimiz ve hep yanında olacağımız, ona bakıp koruyacağımız bir bebeğimiz olsun istedik, o da sensin. ’

Diğer ebeveynim neye benziyor? Nasıl?

Doğal olarak ‘doğuran ebeveyn’i merak ederler. Eleştirmeden, yalan söylemeden, ballandırmadan anlatın, bilmiyorsanız bunu söyleyin. Eğer çocuk onu doğuran ebeveyni hakkında gerçek bilgiyi alırsa onlara ilişkin daha az fantezi kurar, daha az romantize eder ve ‘gizemli ebeveyn’ kavramı oluşturmaz.

Babam hakkında bir şey biliyor musunuz?

Bildiğinizi anlatın. Çoğunlukla olduğu gibi doğuran ebeveyn evlenmemişse, bu söylenmelidir. ‘ Seni doğuran anne baba evli değildi, babayla ilgili bilgiler kayıtlı olmadığı için bilmiyoruz ’ gibi... Bu bilgi gizli kapaklı veya aşırı vurgulayıcı şekilde verilmemeli ve ardından ahlaki bir ders çıkartma yoluna gidilmemelidir. Sadece söylenmelidir.

Evlat edinilen çocuklar tekrar evlat edinildikleri yere geri dönerler mi?

Çocuğunuzun sunu duymak istediğine emin olun ‘ Sen hayatımızın bir parçasısın, seni şimdi ve hep seveceğim ve her ne olursa olsun sensiz yaşamayacağım, biz hep birlikte olacağız.

Doğuran annemi bulabilir miyim?

‘Bu durumda kendinizi incinmiş, reddedilmiş hissetmeyin. Bu doğal bir meraktır. Sizin ebeveynliğinizin veya size olan sevgisinin yer değiştirmesi olarak düşünmeyin. Bu soru sadece merak veya sizin sevginizi test etmedir. Çocuğunuza destekleyici ve anlayışlı olun, meraklarını, duygularını ifade etmesine izin verin. Çocukların çoğu gerçekte buluşma değil, sadece cevap isterler. Onlar ayrıca meraklarını, duygularını açık bir şekilde ifade etseler bile sizin ona karşı sevginizin değişmeyeceğini, ondan vazgeçmeyeceğinizi duymak isterler.’

Tüm çocuklar bazen ebeveynleri için incitici şeyler söylerler. Bu tüm ebeveynler için üzücüdür ama evlat edinmiş ebeveynlerin kaygısı daha fazladır. Eğer çocuğunuz öfke içinde konuştuysa su noktaları hatırlayın.

  • Doğurulmuş çocuklar da aynı şeyi yapar.
  • Çocuk ebeveynin kendisini severken de disipline edeceğini öğrenmelidir.

Ebeveynin bu konu ile kaygısına dayalı olarak çocuk soru sormuyorsa; Ebeveyn yine konuyu açmalı ve bilgi vermelidir. Bunu yaparken şunlara dikkat edilmelidir:

  • Yaşa uygunluk
  • Kaygıdan uzak, rahat bir duruş
  • Yalın, net ve sade bir ifade
  • Sorduğu kadarına yanıt, ne az ne çok

Evlat edinen ebeveyn pek çok zorlu aşamalardan geçerken unutmaması gereken en önemli nokta çocuğuyla arasında oluşan sıcaklığın, güvenin ve büyük emeklerle oluşturulan ilişkinin sonunda hayata renk katan yetişkin bir çocuğa sahip olmanın keyfidir.


Feriha Şenkaya Dildar
Uzman Pedagog [Yazar]