Otistik spektrum bozukluğu olan birçok çocuk görsel olarak öğrenir. Bu çocuklara bir şey öğretirken görsel kanalı kullanmak çocuğa duyusal olarak kaybettiği bilgileri kazanmasını sağlar.
Yaygın Gelişimsel Bozukluğu olan çocuklarda, genel bilgiyi tanıtan fazladan araç kullanmak çok büyük bilgi topluluğunu düzenleyerek bir yapı kazandırmaktır. Bu çok önemlidir! Konu ne olursa olsun, dil bozukluğu olan çocuklarda yapıyı kullanma becerisi çok güçtür. Çocuklar bu yapıda çok iyi geliştiklerinde, yapılandırılmış bilgiyi tanıtmak onlara devam etme ve bazen üstün olma şansı verir.
Aşağıda anlatılan konular, çocuk için bir başlangıç noktasıdır. Yeni konular bu yapılandırılmış yaklaşımı kullanarak adapte edilip öğretilebilir. Çok çabuk bir şekilde, aileler ve terapistler tanıtmaya ihtiyaçları olan herhangi bir konudaki yapıyı nasıl bulacaklarını anlayacaklardır.
Burada bahsedeceğim konular; hayvanlar; meslekler, toplumdaki yerler, sporlar, coğrafya, gezegenler ve doğal ortamdır. Bir kere, çocuk paragrafta sağlanan konu ile ilgili bilgiyi biriktirdiğinde, çocuk kolaylıkla kitaplardan konu hakkında okumaya devam edebilir. Konu hakkındaki kritik bilgiyi öğrendikten sonra, çocuk konu hakkında daha fazla şey öğrenebiliyor olacaktır böylece , çocuk eski temel bilgisinin üzerine yeni bilgi ekleyebiliyor olacaktır.
Neden Genel Bilgi Öğretilmeli?
Çocuğun dili kullanmadaki becerisi üzerinde çalışmak için, dilin pratik edilebilmesi için çocuk basit temel bilgi olmak zorundadır. Tanıtılacak ve sürdürülecek en iyi bilgi çocuk tarafından öğrenilmemiş olan ama çocuğun bilmesinin beklendiği bilgidir. Bu giriş bilgisi, genel bilgi dünyasında “sıçrama tahtası” olarak kullanılır.
Konu 1: Hayvanlar
Bu bölümdeki Genel Bilginin ilk kategorisi hayvanlardır. Eğer çocuk, okumayı bilmiyorsa, en kolay seviye seçilmelidir. Eğer çocuk okuyabiliyorsa, terapist en kolay seviyeyle başlamalıdır ve çocuğun gidişatına göre işlemi sürdürmelidir. Çocuk materyali seçmek için sıkılma şikayeti gibi problemler yaratacağından seviyeyi çok düşük seçmenin bir sebebi yoktur. Diğer taraftan, çok yüksek bir seviyeden başlamak engellenmişliğe neden olacağından, kaçınılması gerekir.
Hayvan Kategorileri
En Kolay:
Çiftlik Hayvanları: Tavuk, At, İnek, Domuz
Hayvanat Bahçesi Hayvanları: Maymun, Aslan
Orta :
Karışık: Ayılar, Yılanlar, Arılar, Penguenler
Orman: Zürafa, Fil, Kaplan
Zor : Gruplar: Memeliler, Sürüngenler, İkiyaşayışlı, Kuşlar, Balıklar, Böcekler
Neden Hayvanlar Öğretilmeli?
Hayvanları öğrenmek çocuklar için çok önemli değildir; ancak biz hayvanları birçok şeye başlama noktası olarak birçok sebeple kullanırız: 1) bütün normal gelişen çocuklar hayvanları yürümeye başladığından itibaren öğrenir; 2) bu çocuklardan hayatları boyunca hayvanlar hakkında temel şeyler bilmeleri beklenir; 3) hayvanlar, çocuklar için oldukça somut ve ilginç bir konudur, ve 4) hayvanlar etrafımızdadırlar ve bu yüzden ilgili materyal dil alıştırmalarına dayandırılmalıdır.
Alıştırmalar, takip eden sırayla yapılmak zorundadır. Amaç, ilk önce en kolay alıştırmaları tanıtmak ve sonra daha zor alıştırmaları takip etmektir.
-
Konulu Bilgi İçin Ana Hat
-
Boşlukları Doldurma
-
Sözel Tanımlar
-
Şema Doldurma
-
Doğru veya Yanlış
-
Venn Şeması Karşılaştırması
Gelişmiş Karşılaştırma Çeşitleri
Konu 2: Meslekler
Neden Meslekler Öğretilmeli?
Bu konu çok önemlidir çünkü çocuk toplumda diğer insanlarla sık sık etkileşimde bulunur. Bu kategori, çocuk için mesleklerin bazıları soyut olduğundan çok zor olabilir. Paragrafa eğer mümkünse resimler veya gerçek tecrübeler eklemek iyi bir fikirdir. Bu kategori önemlidir çünkü tipik gelişen çocuklar küçük yaştan itibaren meslekleri (özellikle polis, itfaiyeci, doktor, diş hekimi gibi hizmet mesleklerini) öğrenirler. Dil gecikme problemi olan çocukların meslekler hakkındaki genel bilgileri eksik olabilir çünkü 1) işitsel olarak birinin yaşamını sürdürmesi için ne yaptığını çoğunlukla biliriz 2) meslek bir soyut kavramdır ve 3) mesleğin işlevi, kişinin giyimi veya davranışlarıyla her zaman belli olmaz. Bu alıştırma, ortak mesleklerin işlevini ne oluşturduğu hakkında net bir fikir verir. Çünkü 1) çocuk bir çok meslektaşı olan mesleklerle ( doktor, diş hekimi) etkileşimdedir, 2) mesleklerin bilgileri toplum hakkında öğrenmeden öğretilmelidir ve 3) meslekler temel eğitimde ortak temadır.
Alıştırmalar takip eden sırayla yapılmalıdır. Bu sıra, zor alıştırmalardan önce kolay alıştırmayı tanıtmak için tasarlanmıştır.
-
Konulu Bilgi İçin Taslak
-
Boşlukları Doldurma
-
Sözlü Tanımlar
-
Şema Doldurma
-
Kim Bunu Söyler?
-
Ne söylerler?
-
Doğru veya Yanlış
-
Venn şeması Karşılaştırmaları
-
İleri Karşılaştırmanın Çeşitleri
Konu 3: Toplumdaki Yerler
Toplumdaki yerleri öğretmenin ilk adımı, toplumun ne olduğu konusunda çocukla birlikte okuma yapmaktır. İki çeşit toplum senaryosu vardır –Kolay ve Zor. İlk olarak çocuğa Kolay senaryo sunulmalıdır. Bir kere, çocuğun okuma, kavrama becerileri arttığında, Zor olan senaryo tanıtılmalıdır. Hayvan ve meslek konularını sözlü tanımlar, konulu taslaklar şemalar kullanılarak nasıl anlatıldıysa toplumun çeşitli yerlerini öğretme alıştırması da o şekilde yapılmalıdır. Toplumdaki yerler için, önemli olan bilgi , o yerde ne yapıldığı (ör. Amacı nedir), o yerde kim çalışır, birisi ne yapmak için oraya gider, (ör. Sportif bir olay izleme), ve yerin özellikleridir (ör. Stadyum gürültülü, büyük ve yuvarlaktır).
Sırayla Yapılacak Alıştırmalar
-
Toplum Senaryosuna Giriş
-
Senaryo için Konulu Bilgi Taslağı
-
Toplumdaki Yerler paragraflarına giriş
-
Boşlukları Doldurma
-
Sözlü Tanımlar
-
Şema Doldurma
-
Doğru veya Yanlış
-
Venn Şeması Karşılaştırmaları
-
İleri Seviye Karşılaştırmalarının Çeşitleri
Konu 4: Sporlar
Spor, sporun önemli olduğu ortak görüşünde olan çocuklar için ve fiziksel eğitime katılmak zorunda olan çocuklar için önemlidir. Eğer, çocuk katılması gereken sporun kurallarını öğrenirse, çocuk için spor ona tanıtıldığında onu öğrenmesi çok daha kolay olacaktır. Temel kelime bilgisi ve her sporun amacı senaryolarda tanıtılır. Bu şekilde, çocuğa tanıtılan spor, çocuğun öncesinden yapması varsayılan sporu öğrenir. Düzenli bir çocuk için, organize sporlar, tipik gelişen çocukların olduğu grupla birleştirmek iyi bir yoldur. Spor senaryoları sporun temel özelliklerini içermelidir. Örn; nerede oynanır, sporu yapmak için neye ihtiyacın var ( ör, top, raket, beyzbol sopası), temel kurallar, oyunun amacı, oyun nasıl kazanılır.
Sırayla Yapılacak Spor Alıştırmaları
Alıştırmalar, daha önceki konularda olduğu gibi aynı şekilde yapılır. Aşağıdaki sırayla yapılmalıdır.
-
Konulu Bilgi için Taslak
-
Boşlukları Doldurma
-
Sözlü Tanımlar
-
Şema Doldurma
-
Doğru veya Yanlış
-
İleri Seviye Karşılaştırmaların Çeşitleri
-
Hangi Spor hangi Tanımla Uyuşur?
Neden Sporlar Öğretilmeli?
Bu konu, çocuklar okulda beden eğitimi dersleri olduğundan öğretmek için iyi bir fikirdir. Gerçek şudur ki; spor senaryoları erkekler için kızlara göre daha önemlidir çünkü spor yapamayan erkek çocuk kızlara göre daha çok etiketlenecektir. Aktif olan kız da bu senaryolardan yararlanabilir eğer ilgili olan sporlar seçilirse (futbol yerine beyzbol gibi). Spor takımları eğer çocuk fiziksel olarak müsaitse ve oyunla ilgiliyse çocukların akran arkadaş grubu oluşturmaları için iyi bir fikirdir.
Diğer Konular
Aşağıda özellikleri bulunan konular, bu bölümde daha önceden tanıtılan konularla aynı şekilde tanıtılmalı ve sürdürülmelidir.
Konu 5: Gezegenler
Gezegenleri öğretmek, hayvanlar ve mesleklerin öğretildiği biçimde yapılmalıdır: 1) sözlü ifadeler, 2) konulu taslaklar, 3) şemalar ve 4) karşılaştırmalar. Gezegenler için, önemli olan bilgi: büyüklük, renk, güneşe, gaza ve kayaya olan sırası ve daireler, ayların sayıları ayırıcı özelliklerdir.
Konu 6: Coğrafya
Coğrafya öğretmek, hayvanlar ve mesleklerin öğretildiği şekilde yapılmalıdır: 1) sözlü tanımlar, 2) konulu taslaklar, 3) şemalar ve 4) karşılaştırmalardır. Coğrafya için, önemli olan bilgi; kıtalar, baş şehirler, dağlar, okyanuslar, hayat, ilgili konum, hava, ayırıcı özelliklerdir.
Konu 7: Doğal Ortam
Çeşitli doğal ortamları öğretmek, hayvanlar ve mesleklerin öğretildiği şekilde yapılmalıdır:
sözlü tanımlar, 2) konulu taslaklar, 3) şemalar ve 4) karşılaştırmalar. Doğal ortamlar için, dikkat çeken bilgi; orada ne/kim yaşar, açıklama ( konum, özellikler).
Bu Konular Neden Öğretilir?
Gerçekte, sonsuz sayıda genel bilgi öğreten konu vardır. Yukarıdaki konular, çocuğun sık sık karşılaşacağı ortak konulardır. Çocuğu bu konulara hazırlamak iyi bir fikirdir. Böylece, çocuklar okulda öğrendiklerinde, konu hakkındaki grup talimatını dinleme meyilinde olacaktır çünkü konu tanıdık gelecektir. Diğer konular, çocuğa tanıtılmalıdır eğer 1) çocuk konuyla ilgileniyorsa ve 2) bilgi çocuğun hayatına doğrudan uygulanabiliyorsa, örn; çocuk öğrendiği belirli aktiviteyi öğrendiğinde bir takıma, kulübe, sınıfa üye olacaktır.
Psikolog [Yazar]